بهترین کار برای گشایش
بهترین کار برای گشایش، در زمان فقر و تنگدستی چیست؟
معمولا وقتی که آدم دست و بالش باز است، و معمول چیزهایی که خود و یا خانواده‌اش می‌خواهد می‌تواند تهیه کند، بخشش راحت تر بوده و زندگی سختی خاصی برای تحمل ندارد، بلکه زمانی که دستش خالی و توان تهیه آنچه لازمه زندگیست وجود ندارد، روشن می‌شود که شخص چقدر آدم صبور و با خدایی است.
صدقه
مخصوصا زمانی که زندگی تازه تشکیل شده، و تازه داماد و عروس خرج های مختلفی کردند و الان کفگیر به ته دیگ خورده باشد، اینجاست که زن و شوهر باید صبر و تحمل، و ایثار را از خود نشان دهند.
و اگر زمان تنگ دستی امیدشان به خدا بوده و صبر پیشه گیرند، حتما خدا به بهترین پاداش جبران و جزا خواهد داد. که سختی ها، زمینه ساز آسانی اند؛ و سختی ها، همواره با آسانی هایی شگفت همراه است. همان‌طور که خداوند حکیم بیان می دارند: «فإنّ مع العسر یسرًا» [شوری/5] مسلّماً با سختی و دشواری، آسایش و آسودگی است.
«العسر»، اسم جنس معرفه بوده و بر هر نوع سختی قابل تطبیق است. «یسراً» اسم جنس نکره است و بر تفخیم و شگفتی دلالت دارد و مراد از «معیّت»، ممکن است سبب بودن «عسر» برای پیدایش «یسر» باشد. این نکته را نیز می تواند برساند که هر سختی در درون خود، سازندگی هایی دارد و تجربه هایی پدید می آورد که با توجّه به آنها، نباید از مواجه شدن با سختی ها هراسی داشت.[1]
یعنی اینکه، مشکلات و سختی ها، زوال پذیرند و به سرعت تبدیل به آسانی خواهند شد. و سختی ها، هرگز نباید انسان را از توجّه به سهولت ها و امکانات موجود و دلگرم بودن به آنها باز دارد.
اما اگر به جای صبر راه‌هایی که شیطان نشان داده پیش گیرند، جز خسارت و اذیت، و دور شدن از معنویات چیزی عایدشان نخواهد شد. «الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ»[بقره/ 268]. شیطان، شما را (به هنگام انفاق،) وعده فقر و تهیدستى مىدهد؛ و به فحشا (و زشتی‌ها) امر مىکند؛ ولى خداوند وعده «آمرزش» و «فزونى» به شما مىدهد؛ و خداوند، قدرتش وسیع، و (به هر چیز) داناست. (به همین دلیل، به وعدههاى خود، وفا مىکند.)
عالم بزرگ، سید نعمت الله جزایرى که از شاگردان محقق اردبیلى است، گوید: محقق اردبیلى در سال هاى قحطى و گرانى، آنچه را از آذوقه و طعام؛ در خانه داشت بین مستمندان تقسیم مى نمود و براى خود به اندازه یک سهم از سهم فقراء مى گذاشت.
شیطان، شما را (به هنگام انفاق،) وعده فقر و تهیدستى مىدهد؛ و به فحشا (و زشتی‌ها) امر مىکند؛ ولى خداوند وعده «آمرزش» و «فزونى» به شما مىدهد؛ و خداوند، قدرتش وسیع، و (به هر چیز) داناست. (به همین دلیل، به وعدههاى خود، وفا مىکند)
در یکى از سال های قحطى، چنین کرد، همسرش ناراحت و خشمگین شده به او گفت: فرزندانمان را در چنین سالى، وامانده و تهى دست باقى گذاشتى، تا مثل سایر مردم به گدایى بیفتند؟
محقق اردبیلى از همسرش گذشت و به مسجد کوفه رفت و در آنجا به اعتکاف و عبادت سه روزه همراه روزه و نماز پرداخت، در روز دوم اعتکاف، شخصى چند بار گندم مرغوب و آرد خوب که بر پشت چارپایان قرار داده بود، به خانه او آورد و به همسرش تحویل داد و گفت:
این بارها را صاحب منزل محقق اردبیلى که اکنون در مسجد کوفه به اعتکاف اشتغال دارد، فرستاده است.
هنگامى که ایام اعتکاف تمام شد و محقق اردبیلى به خانه اش بازگشت، همسرش به او گفت: طعامى را که توسط آن اعرابى فرستاده بودى بسیار مرغوب و خوب بود.
محقق اردبیلى که از این طعام بى خبر بود، دریافت که از جانب خداوند و امداد الهى بوده، حمد و سپاس الهى را بجا آورد
